FATTOHHON.COM
« Все новости
“Орият доно” радиосида, журналист ва радиобошловчи Акмал Мирзонинг “Чой устида” дастурининг Энг улуғ ва энг азиз байрамимиз олди, Байрамона дастури меҳмони 4 карра Осиёнинг энг яхши ҳаками, футбол бўйича жаҳон чемпионатлари тарихида рекордчи, “Эл-юрт ҳурмати” ордени соҳиби, Ўзбекистон ифтихори Равшан Эрматов бўлди!
Дастур ҳар доимгидек тўғридан тўғри эфирда кечди.
Дастурда спорт шарҳловчиси Даврон Файзиев, Саидолимхон Турдибоев ҳамда Акмал Мирзонинг таклифига кўра, биз ҳам иштирок этдик.
Дастур аввалида Акмал Мирзо, Равшан Эрматовни унинг барча мухлислари, “Орият доно” радиоси ижодий жамоаси, ҳамда даврадагилар номидан, барча ғалабалар, унвонлар ва Энг улуғ, энг азиз байрамимиз Ўзбекистон Мустақиллигининг 23 йиллиги билан ҳам муборакбод этди!
Ўз навбатида Равшан Эрматов ҳам, барчани Энг улуғ, энг азиз байрамимиз Ўзбекистон Мустақиллигининг 23 йиллиги билан табриклаб, самимий тилаклар билдириб ўтди!
Шундан сўнг, Акмал Мирзо эфир орқали, бу суҳбатни тинглаётган бошқа ОАВ вакиллари, бу суҳбатдан маълумот олиб, бермоқчи бўлишса, маълумотларни тўғри беришларини, тўғри ёндошишларини илтимос қилиб, айтиб ўтди.
Шунингдек, Акмал Мирзо саволлар жуда кўплигини ва шунинг учун ҳам, уларга умумлашган ҳолатда жавоб берилиши мумкинлигини ҳам билдирди.
Акмал Мирзо:- Сўнгги 2 та Жаҳон чемпионатида етакчи ҳакамлар сафида иштирок этдингиз! Икки Жаҳон чемпионатлари ўртасидаги фарқлар? Сўнгги Жаҳон чемпионати ҳақида ҳам...
Равшан Эрматов: - 2007 йилда биринчи бор Жаҳон чемпионатига номзод ҳакам, деб бизни танлаб олишганида, биз жаҳон чемпионатлари тарихини ўргана бошладик. Навбатдаги Жаҳон чемпионати айнан 2010 йилда Африкада бўлиб ўтиши керак эди! Тарихини ўрганганимизда шуни аниқладикки, Жаҳон чемпионатларида ҳали Ўзбекистон номи янграмаган, Ўзбекистон байроғи кўтарилмаган, Ўзбекистон фарзандлари у ерда иштирок этмаган экан... Шунда бизда, Жаҳон чемпионатида ҳам Ўзбекистон байроғи кўтарилса, ўзбек фарзандлари Жаҳон чемпионатида иштирок этишса, деган орзу-истак пайдо бўлди! Биз шу орзуйимизни амалга ошириш учун астойдил ҳаракат қилдик! Қандай жиҳатларни талаб қиладиган бўлса, барчасини ўрганиб, ўз устимизда тинмай мукаммал ишлаб, FIFA нинг талабларига жавоб бериш учун, қўлимиздан келган барча ишни амалга оширдик. Бунинг натижасида биз биринчи марта Африкада бўлиб ўтган Жаҳон чемпионатида иштирок этдик! Бу қандайдир орзуйимизнинг амалга ошиши эди! Кейинги Жаҳон чемпионати ҳам 4 йилдан кейин бўлиб ўтиши керак ва энди биз кейинги Жаҳон чемпионати йўлланмасини қўлга киритиб, ундаги иштирокимиз билан, 2010 йилда Жаҳон чемпионатида қайд этган натижаларимиз фақат омад орқали бўлиб қолмаганлигини исботлашимиз керак эди! Шундан сўнг, 2011 йилда, 2014 йилда бўлиб ўтадиган Жаҳон чемпионатининг проекти бошланди. Ундан ҳам муваффақиятли ўтиб, йўлланмани қўлга киритдик ва унда ҳам иштирок этдик! Натижада, айнан Ўзбекистон футбол ҳакамларига барча Жаҳон чемпионатларида энг кўп ишонч билдирилиб, энг кўп ўйинларни бошқарган ҳакамлар жамоасига айланди! Саволингиздан келиб чиқиб, иштирок этган иккала Жаҳон чемпонатларини таққослайдиган бўлсак, 2 та ҳар хил давлат ва футболга бўлган ёндошиш ҳам ҳар хил! Биз биринчи марта семинар ўтказиш учун Бразилияга келганимизда, эрталаб соат бешда етиб келиб, машҳур пляж ёнидан ўтиб кетаётганимизда, тонгдаёқ бирорта футбол майдончасининг бўш турмаганлигини кўриб ҳайрон қолдик! Барча чиқиб футбол ўйнаяпти! Шунда аниқ билдикки, биз футбол мамлакатидамиз! Демак, у ерда футбол фестивали ўзгача бир руҳда ўтишини сездик. Айнан шундай бўлди! 2014 йилги Жаҳон чемпионатида ҳамма футбол билан яшади! Бир ой ҳамма футбол билан нафас олди, футбол ҳақидаги сўзлар ҳамма ерда жарангларди! Футбол бўладиган шаҳарларда ҳамма иккига, икки рангга бўлинарди. Яъни, кимга мухлислик қилаётган бўлса, ўша тараф рангларига бўянарди. Шаҳар ҳам 2 рангда бўларди. Бу ҳам футбол атмосферасини берадиган бир ҳолат эди! Бразилия ўйнайдиган кунларда эса, тушликдан бошлаб, ҳеч ким ишламасди. Бу Бразилия ҳукуматининг чиқарган қарори бўлиб, завод, фабрикалар, дўконлар, барчасига ишламасликка рухсат берилган эди. Чунки, ҳамма футбол кўриш билан банд бўлар эди! Ҳаттоки, Бразилия ўйнаган кунлари кўчаларда ҳам ҳеч кимни кўрмас эдингиз. Ҳамма футболда, стадионда, ёки барларда, ресторанларда, ёки уйида футбол кўраётган бўларди! Хуллас, Жаҳон чемпионатида ҳамма футбол билан яшади ва бундан завқ олишди!
Акмал Мирзо:- Ўтган гал Жаҳон чемпионатидан сўнг, сиз билан суҳбатлашганимизда, ўша чемпионатнинг асосий мавзуси ҳақида гаплашган эдик. Бразилиядаги Жаҳон чемипонатида қайси мавзу энг илғори бўлди ва ҳаммани ўзига қаратди?
Равшан Эрматов: - Энг илғор мавзу, деб ўша футболдаги бўлган умумий атмосферани айтишимиз мумкин! Чунки, айтганимдек ҳамма фақат футбол билан яшади! Ҳамма футболга қизиқади. Футбол мухлисларига ажратилган махсус жойлар ҳам бор! У ерда катта экранлар қўйилган бўлиб, минглаб мухлислар йиғилади. Ҳамма, ким қайси миллат бўлишидан қатъий назар, биргаликда футбол кўришади! Бир ой давомида ҳамма бир оиладек бўлди!
Акмал Мирзо:- Бразилиянинг мағлубиятидан сўнг, Бразилия халқининг ҳолати? Бевосита гувоҳ бўлган инсон сифатида, нима дея оласиз?
Равшан Эрматов: - Албатта, ҳамма тушкунликка тушган ҳолатда эди! Ҳаттоки, баъзи бир жойларда норозиликлар ҳам бўлганлигини, биз ҳам барча қатори телевизорда кўрдик! Чунки, биз яшаган жойда бундай ҳолатни кузатмадик. Албатта, Бразилиянинг мағлубияти, футбол мухлислари норозилигига учради, чунки 7:1 ҳисобидаги мағлубият кутилмаган ҳолат эди! Ҳеч бир инсон буни олдиндан айтиб бера олмаса керак. Буни мухлислар ҳам кечиришлари жуда қийин эди... Лекин, 2-3 кундан кейин мухлислар мағлубиятни эсдан чиқариб, яна одатдаги ҳолга қайтишди, деб ўйлайман. Чунки, Бразилия халқи ўзи қувноқ халқлигига биз ҳам гувоҳ бўлдик. Кимни қарасангиз, юзида табассум! Қандайдир муаммолар бўлса ҳам, позитив ёндошиб, позитив кайфиятда юришади.
Акмал Мирзо:- Ҳакамлар футбол ҳақида бошқача ўйлашади, мулоҳаза ва таҳлил қилишади. Ҳакам сифатида, умуман Равшан Эрматов сифатида сиз кутмаган ҳисоб? Балки, у бошқа ўйинларда бўлгандир?
Равшан Эрматов: - Авваламбор, мен ўйинни башорат қилишни ёқтирмайман ва бундай қилмайман ҳам. Лекин, умуман олганда жамоаларнинг ўйинлари ҳайратда қолдирди, десам, адашмайман. Коста-Риканинг ўйини, нафақат мутахассисларни, балки барча футбол мухлисларини ҳам ҳайратда қолдирди. Чунки, Коста-Рика авваллари футболда унчалик кўзга ташланмаган давлат бўлишига қарамасдан бу галги Жаҳон чемпионатида жуда ҳам ёрқин ўйин кўрсатади олди! Бунга ҳаттоки, FIFA мутахассисларининг ҳам ишонгиси келмасди. Уругвайни мағлубиятга учратяпти, Италияни мағлубиятга учратди, булар футбол оламида гранд жамоалар бўлса? Қандай қилиб улар бундай ўйин кўрсатишлари мумкин? Хабарингиз бор, FIFA регламентига кўра, биттадан ўйинчи допинг-контролдан ўтиши керак. Коста–Рика биринчи ўйиндан сўнг, биттадан ўйинчисини допинг-контролдан ўтказишди. Кейинги ўйинда қандай қилиб Уругвайни ютди, деб 3 та ўйинчисини допинг-контролдан ўтказишди. Учинчисида эса, 7 та ўйинчисини допинг-контролдан ўтказишди! Чунки, Коста–Рика Жаҳон чемпионатида бундай ёрқин ўйин кўрсатишига ҳеч ким ишонмаётган эди! Ҳамма ўйинчилари текширувдан яхши ўтди! Демак, улар Жаҳон чемпионатига жуда ҳам пухта ва яхши тайёргарлик кўришган экан! Колумбиялик мураббий ҳақиқатдан жуда ҳам кучли мутахассис экан! Жамоада қандайдир ёрқин юлдузлар бўлмаганига қарамасдан, якдил, яхши, рақобатдош жамоани ташкил этган! Футболчиларнинг ҳам кўзлари ёниб турибди! Ватан учун майдонга чиққанда, борини бериб, ҳаракат қилишяпти! Ўзим Голландия–Коста-Рика чорак финалдаги ўйинда, улар билан ёнма-ён юрдим, югурдим. Ҳақиқатдан ҳам футболда бугунги кунда қандайдир катта юлдузлар эмас, якдил жамоани туза олсангиз, бу жамоада кучли интизом бўлса, бу жамоа ҳар қандай кучли рақибни мағлуб этишга қодирлигини, Коста-Рика мисолида кўрдик!
Акмал Мирзо:- Бразилиянинг мағлубияти кўпчиликнинг хаёлини қамраб олган эди. Аммо, хаёлнинг энг катта қисмини қамраб олган мавзу, Аргентина миллий терма жамоаси ва Равшан Эрматов бошчилигидаги Ўзбекистонлик Ҳакамлар бригадаси бўлди! Шу мавзуга ойдинлик киритиб ўтсангиз!
Равшан Эрматов: - Қандайдир гаплар ҳаммаси миш-мишдан иборат! Бунинг тарихини ҳам айтиб ўтаман! Мен ўзим Бразилияда юрибман, лекин у хабарни Ўзбекистондан эшитдим. Чунки, Бразилияда бу хабар тарқалгани йўқ! FIFA да ҳам бундай хабар йўқ! Бизнинг Ҳакамлар штабимизда ҳам бу хабар йўқ! Агар ўзи асос борми, йўқми, деб, бу хабарнинг тарихига қарасак, 2010 йилги Жаҳон чемпионатида 2 та Аргентина ўйинини бошқарган эдик. Ўйиндан кейин бизга бирор бир эътироз билдирилган сўзни ҳам эшитган эмасмиз! Аргентина тарафидан ҳам, футболчилар ёки мураббийлар томонидан ҳам бирорта эътироз билдирилмаган! Агар ёдингизда бўлса, ҳаттоки Марадона ҳам, мағлубиятга учрашига қарамасдан, майдон марказигача чиқиб келиб, бизнинг қўлимизни сиқиб, “сизларга ҳеч қандай эътирозимиз йўқ!” деганди. Марадонани ўзингиз биласиз, агар унга кичкинагина сабаб бўлса, уни жуда катта қилиб кўрсатади! Эътироз учун эса, ҳаттоки, ўша кичкина сабаб ҳам йўқ эди, шунинг учун ҳам, Марадона чиқиб, қўлимизни сиқиб, раҳмат айтган эди. Бу ерда 2014 йилга кўчирадиган бирорта ҳам сабаб йўқ! Бир ветеран ҳакам Эктор Балдасси ўзининг шахсий твиттерида шу хабарни қолдирган, балки Аргентина учун омадсиз ҳакам, деяптими, биласиз-ку, футболчилар учун шундай бир ритуаллар ҳам бўлади. Бугунги кунда сўз эркинлиги бор, ҳамма ижтимоий тармоқларда ўзининг шахсий фикрларини ёзиб қолдириши мумкин. Буни эса, бизда баъзи бирлар нотўғри талқин қилиб, гўёки бир расмий хабар қилиб тарқатган. Бу унинг шахсий фикри! У бу бугунги кунда на Аргентинанинг расмий бир мутахассиси, ёки бир бошқа давлат мутахассиси эмас, ёки FIFA да ҳам ишламайди!
Акмал Мирзо:-Футбол мухлиси учун ҳам, мутахассис учун ҳам битта нарса баҳона, сабаб бўлиб қолади. Масалан, аввалги Жаҳон чемпионатида ҳамма саккизоёққа термулиб қолган эди...
Равшан Эрматов: - Бу хабарни эшитгач, мен FIFA га расмий мурожаат қилдим! “Бу гапларнинг асоси борми, йўқми?” деганимда, FIFA нинг расмий шахси “Мен сендан бу хабарни биринчи марта эшитяпман!” деб жавоб берди. Кейин мен ҳам тушунтириб бердим, “собиқ ҳакам Эктор Балдасси ёзган экан” дедим FIFA нинг расмий шахси эса, гапимни эшитиб, кулиб, елкамга қўлини қўйиб, “Эй, Равшан, биз FIFA да ишлаб, ижтимоий тармоқларда кунига миллионлаб, ҳар хил гапларни эшитамиз, кўрамиз! Лекин, уларга аҳамият бермаймиз! Бундай маълумотлар миллионлаб бўлиши мумкин! Ундай нарсаларга сен ҳам аҳамият берма, чунки аҳамият берсанг, сен ўзингни асосий ишингдан қолиб кетасан! Бугунги кунда Эктор Балдасси ким? У ўзининг шахсий фикрини билдирган бўлиши мумкин. Бунга ҳаққи бор, лекин у расмий мақомга эга эмас-ку! Қандай қилиб, қайси журналист буни расмий хабар деди?” деб ҳайрон қолди! “Аҳамият берма, бу ҳаммаси миш-миш” деган расмий маълумотни FIFA дан ҳам олдим.
Акмал Мирзо:- Кўп шов-шувларга сабаб бўлган, “Жаҳон чемпионатида Финални Равшан Эрматов бошчилигидаги ҳакамлар бригадаси бошқарар экан” деган мавзу ҳақида!
Равшан Эрматов: - Агар 2003 йилда биринчи марта FIFA га қадам қўйганимизда, албатта, орзуларимиз, Осиёда чемпионлар лигасини бошқариш, катта-катта нуфузли мусобақаларни бошқариш эди-ку, лекин ўша пайтларда биров “сен Жаҳон чемпионатида қатнашасан, ўша ерда битта ўйинни бошқарасан” деганда, бу ақлдан озган бўлса керак, деб ўйлаган бўлардим! Лекин, 2014 йилда биз финалга асосий номзодлардан бўлиб турганимиз, бугунги кун ҳолати! Борига шукур қиламиз! Ўзингиз ҳам айтдингиз, бизга энг кўп ишонч билдирилмоқда! 9 та ўйинни бошқардик! 5 тасини Африкадаги чемпионатда, 4 тасини Бразилияда! Борига шукур! Демак, ҳали қиладиган ишларимиз бор! Ўз устимизда ҳали кўп ишлашимиз керак. Баҳоналарни ҳам ўзимиздан қидиришимиз керак, четдан эмас! Балки, ҳали финалга тайёр бўлмагандирмиз? Балки, бизда яна имконият борлиги инобатга олингандир? Биз эса олдинга қараймиз, кейинги мусобақаларда яхши натижаларга эришиш учун нималар қилишимиз кераклиги ҳақида ўйлаяпмиз!
Даврон Файзиев: - Жаҳон чемпионати Ҳакамлар учун осон бошлангани йўқ. Биринчи ўйинда Нишимурага нисбатан эътирозлар бўлди. Иккинчи Мексика иштирокидаги ўйинда 2 та яққол гол ҳисобланмагач, шундан кейин, FIFA томонидан барча ҳакамларга қандайдир талаблар кучайтирилдими? Ёки қандайдир режадан ташқари, йиғилиш ўтказилдими? Чунки, маълум бир вақт ўтиб, 1,2 тур ўтгач, сал ҳакамларга босим камайгандек бўлди. Бунга сабаб, Ҳакамларнинг фаолиятида ҳам ижобий ўзгариш кузатилди.
Равшан Эрматов: - Бу мавзуга келишдан олдин, авваламбор ҳакамларнинг хатоси ҳақидаги гапириб ўтадиган бўлсам, бу ҳам, мураббийлар, футболчиларнинг хатолари каби, ўйиннинг бир қисми ҳисобланади. Бу ажралмас қисм. Ҳоҳлайсизми, йўқми, дунёдаги энг яхши ҳакам ҳам, 3-4 вазиятни кўра олмай қоладиган ҳолатлар бўлади. Бу статистика! Биз бу ҳақида, Ҳакамлар йиғилишида FIFA Президенти билан ҳам гаплашганмиз. Футбол бугунги кунда жуда ҳам тезлашиб кетяпти, баъзи вазиятларга улгура олмай қоляпмиз. Бизни 2 тагина кўзимиз, ташқаридан олиб турган 52 та камера билан тенглаша олмайди! Биз видеокамералар билан баҳслаша олмаймиз. Бизга қандайдир ёрдам керак. Балки, дарвозанинг ортидаги ёрдамчи ҳакамлар, ёки видеотакрорлаш, нимадир қилиш керак. Чунки, Ҳакам хатоликка йўл қўйгандан кейин, вазиятни кўра олмагач, бутун дунё ҳакам тўғрисида гапиради! Ҳаммаси бизнинг елкамизда ва шу юк билан юришимизга тўғри келади. Биз бу ҳақида FIFA Президентига айтганимизда, “Сизлар ҳечам бундан хавотир олманглар! Ҳакамлар хатоси, бу футболнинг бир қисми, футболчилар, мураббийлар, ҳакамлар хато қилса ҳам, томошабинлар футболдан сўнг, уйларига, ресторанларга борганларида, футбол ҳақида гаплашишсин! Футболчилар ўйини, ҳакамнинг тутган йўли, ҳаммаси бу футбол ҳақидаги мавзу! Футбол ҳақидаги мавзу жаранглайверсин! Мен сизларни ҳимоя қиламан! Хато, дегани, сизларни четлатиш, дегани эмас! Хато бўлдими, уни таҳлил қилинглар! Кейинги ўйинда шу хатони такрорламаслик учун нима қилиш кераклиги ҳақида ўйланглар! Кейинги ўйинларда яна ишлайверасизлар!” деган жавобни олдик. Бундан ўзимизга бўлган ишонч янада ортди. Чунки, FIFA раҳбари бизга бу ишончни берди! Қолаверса, бу Жаҳон чемпионатида, голларни аниқлаш бўйича бир янгилик ҳам киритилди, яъни голларни аниқлайдиган технология! Бундай вазият, бу Жаҳон чемпионатида 2 бора бўлди. Биринчиси, Италия-Коста Рика ўйинида! Ўйинда Коста-Рикалик Руис гол уряпти, тўп чизиқни кесиб, яна майдонга қайтиб чиқяпти! Ёрдамчи ҳакам соатига қараб, бу голни аниқлаяпти ва голни ҳисоблаяпти! Эртаси куни, биз йиғилишда ўша ёрдамчи ҳакамдан “агар шу қўлингдаги соат бўлмаганда шу вазиятни ўзинг кўрганмидинг?” деганимизда, “йўқ, кўрмаган эдим” деди! Тушуняпсизми, бу технологиянинг ёрдамини! Инсоннинг кўзи бундай тезликда, қандайдир 5-10 смни кўришга қодир эмас! Чунки, тезлик жуда ҳам баланд! Иккинчи вазият, Франция-Гондурас ўйинида бўлди. Худди шундай ҳолат, тўп чизиқни кесиб ўтиб, қайтиб чиқяпти. Ёрдамчи ҳакамдан эртаси куни сўралганда, “мен кўра олганим йўқ, қўлимдаги соатга ишониб, голни ҳисобладим” деди. Кўряпсизми, иккала вазиятда ҳам, ёрдамчи ҳакамлар голни кўришмаган! Агар технология бўлмаганда иккала гол ҳам инобатга олинмасди! Бояги саволингизга қайтсак, мисол учун, Ўзбекистон ва Эрон ўйинида, худди шунга ўхшаб тўп чизиқни кесиб ўтган! Бизда Ислом Иномов ёрдамчи ҳакамни, кўраётган томонини ёпиб қўйган ва гол ҳисобга олинмаган! Буни ҳеч ким атайлаб қилмаган! Кўра олмай қолганидан бўлган. Албатта, Жаҳон чемпионатининг саралаш ўйинида бу терма жамоа, миллат учун жуда қимматга тушиши мумкин! У ўзи голни кўра олмаганидан кейин қандай қилиб голни ҳисобга олади? Мен Нишимура билан бу мавзуда жуда кўп гаплашганман. Ўзи ҳам жуда қаттиқ афсусда! Бу вазият биринчи марта япон ҳакамлари билан бўлмаяпти! 2006 йилда ҳам бўлган, бундан ўзи ҳам жуда афсусда!
Акмал Мирзо:- Ўзи муносабатлар қандай? Ўзи Ўзбекистонда, ўзбекистонлик футбол мухлислари, мутахассислар учун ҳам, ўша хато қилган Ҳакамлар мавзуси очилса, Нишимура ҳақида гапирилади. Ўзбекистон Миллий Терма жамоасининг Эрон билан бўлган ўйинида ҳам, Жаҳон чемпионатида ҳам, умуман сизларнинг таъбирингиз билан айтганда, хатоларга тўлиб кетган! Энди, бизнинг миллий терма жамоа билан боғлиқ жойларини таҳлил қилаётган пайтда эса, автоматик равишда, Равшан Эрматов билан уларнинг ўртасида тинчликмикан, Япония терма жамоаси билан Равшан Эрматов ўртасида ҳисоб-китоб қилинмаяптими, деган фикрлар ҳам бор.
Равшан Эрматов: - (кулиб) Йўқ, йўқ! Япония терма жамоалари ўйинларини жуда кўп, бошқарганмиз, Япония футбол федерацияси бизга катта ҳурмат билан қарайди! Расмий ва норасмий ўйинларга, жуда кўп ўртоқлик учрашувларига чақиришади! Ҳали бир жиддий хатоликка йўл қўймаганмиз! Муносабатларимиз жуда ҳам дўстона ва ишонч бор ўртамизда! Нишимура ҳам бу вазиятни атайлаб қилган эмас! Балки, вақти келгандир, шундай ҳолатлар юз бермаслиги, жамоалар жабр кўрмаслиги учун ҳам, барча ўйинларга янги технологияларни ишлатиш керакдир? Мисол учун, мен шунинг тарафдориман. Энг кераклиси ўйин ва якуний натижа ҳаққоний бўлиши керак. Хато ҳам, дейишга тил бормайди, ҳакамнинг ўша кўра олмай қолган вазияти, якуний натижага таъсир қилмаслиги керак!
Акмал Мирзо:- Ўтган гал айтган эдингиз, жамоалар эмас, ҳакамлар ғалаба қозонишлари керак, деб. Икки жамоанинг албатта, бири ютади. Аммо, ўйин яхши ўтиши, ҳаққоний бўлиши ва ўйин ҳақида яхши фикрлар билдирилиши учун ҳам, албатта Ҳакамлар ғалаба қозонишлари керак!
“Орият доно” радиосига Саидолимхон Турдибоев кириб келди ва барчага хайрли кун тилаб, анъанани давом эттирган ҳолда, дастурда иштирок этди.
Fattohhon.com: - Айниқса, сизнинг касбингиз мукаммаллик талаб этади! Чунки, сиз ўйинни бошқарасиз ва кўп нарса, жумладан баъзида ғалаба ҳам, қарорингизга боғлиқ бўлади. Ўз касбингизда мукаммалликка эришиш учун асосан нималарга эътибор қаратасиз?
Равшан Эрматов: - Футболда ҳакамлик қилиш учун, авваламбор футболни яхши тушуниш керак! Футболни тушуниш учун эса, футбол ўйнаш керак! Ўзи футболчи бўлган инсон, кейинчалик ҳакам бўлса, футболдаги тушунчаси ҳам юқори бўлади. Футболни севиш керак! Агар ўз касбингизни севмасангиз, унда касбий қийинчиликларга бардош бера олмаслигингиз мумкин. Ташқи тарафдан баъзиларга осон кўрингани билан, бу жуда қийин касб ҳисобланади. Чунки, бугунги кунда футбол қанчалик тезлашиб кетяпти. Футбол ҳаками оддий жисмоний тарафдан олиб қарайдиган бўлсак, футболчилардан бир ярим, икки баравар кўпроқ майдонда югуриб, масофани босиб ўтиши керак. Футболчилар ўртача 10-11 км масофани югуриб ўтса, ҳакамлар одатда 15-16 км, Жаҳон чемпионатидаги кўрсаткичларимиз эса, 18 км дан ҳам ошиб кетди! Ўйинга руҳан тайёр бўлиш керак! Чунки сиз майдонга тушгач, 22 та “юлдуз”ни назорат қилиб туришингиз керак! Улар ҳаттоки, мураббийларга ҳам бўйсунмасликлари мумкин, аммо 90 минут ичида ҳакамларга бўйсунишлари керак! Сиз психолог сифатида, айнан шундай ёндошув қила олишингиз керакки, шу ўйинчиларни дўстона, ёки бошқа йўлларини топиб, қўллаб, ўйинни назорат қилишингиз керак! Майдонда кўп жароҳатлар бўлади. Биринчи ўша жароҳатларга баҳо бериш ҳам ҳакамлардан талаб этилади! Ҳакамларда ўша биринчи жароҳатни қанчалик жиддийлигини аниқлай оладиган қандайдир медицинага боғлиқ бўлган маълумотлар ҳам бўлиши керакки, ҳаттоки баъзида шифокордек бир вазифани бажаришлари керак. Бугунги кунда Ҳакам ҳақиқий атлет, руҳшунос, футболда жуда яхши мутахассис, футбол қонун-қоидаларини яхши биладиган эксперт, шифокор ҳам бўла олиши керак! Бундай омилларни мукамммал билмасангиз, Ҳакам сифатида юқори савияга чиқишингиз мушкул. Ҳеч бўлмаса, 2 та хорижий тилни билиш ҳақида гапирмаса ҳам бўлади, чунки бу, бугунги кун талаби, десак ҳам адашмаймиз. Инглиз тилида сўзлашиш иккинчи тилимиздек бўлиб қолган. Жаҳон чемпионатига тайёргарлик кўраётган Ҳакамлардан бу ҳам талаб этилади, чунки жамоалардаги футболчилар билан мулоқотда бўлиш, муаммоларни олдини олиш ва ўйин назоратини осонлаштириш учун ҳам, инглиз тилини ва қўшимча испан тилини ҳам билишингиз керак.
Fattohhon.com: - Ҳакам сифатида, симуляция ҳолатини сезганингизда қандай йўл тутасиз? Унга қарши қандайдир ўз услубингиз борми?
Равшан Эрматов: - Авваламбор, симуляция бугунги кунда футболнинг муаммоси, десак адашмаган бўламиз. Атайлаб вақт чўзиш, симуляция, бугунги кунда футбол мутахассисларини жуда кўп ўйлантираётган муаммо! Симуляция билан боғлиқ бўлган Жаҳон чемпионатидаги бир ҳодисани айтиб бермоқчиман. Биз Голландия ва Коста-Рика ўйинига тайинлаганлигимиздан кейин, Голландиянинг аввалги ўтказган 2 та ўйинини кузатиб, таҳлил қилдик. Ўйин жамоаларининг тактикасини, барча ўйинчиларни ўрганиб чиқиб, кимдан қандай муаммо келиб чиқиши мумкинлигини ўргандик. Шунда аниқладикки, Роббен қанчалик кучли футболчи бўлишига қарамасдан, аввалги ўйинларида 3-4 марта симуляция ишлатиб, рақибни, ҳакамни, мухлисларни, ҳаммани алдамоқчи бўлган бир вазиятларни кўрдик. Бунинг олдини олиш учун, Голландия ва Коста Рика ўйинига келганимизда, ўйинга чиқишга тайёргарлик кўриб турганимизда, мен Роббен билан қисқагина мулоқот қилдим. Унга, “Арьен, сени бутун дунё футбол ҳамжамияти ҳурмат қилади! Барча футбол мухлислари яхши кўради. Сен дунёда жуда кўп футболчиларга ибратсан! Лекин, буларнинг барчаси сенинг симуляцияларинг учун эмас! Сени чиройли голларинг, умуман чиройли ўйининг учун сени ҳамма ҳурмат қилади!” деб икки оғиз гапирдим. У эса, “мен ҳамма вазиятларда ҳам симуляция қилавермайман! Тўғри бўлиб туради, лекин ҳаммасида эмас! Баъзида ростдан ҳам мени тепишади!” деди. “Тўғри, биз сени аввалги 2 ўйинингни чуқур таҳлил қилдик, унда 3 та вазиятда симуляция ишлатган экансан!” деганимда, Роббен тушундики, биз уни жуда ҳам яхши ўрганганмиз! Ўйинга чиққанимиздан кейин, ўйинни кузатган бўлсангиз, Роббен бу ўйинда бирорта ҳам симулияцияга йўл қўймади! Биринчи таймни тугатган вақтимда, у билан ёнма-ён бўлиб қолдик. Шунда Роббен менга қараб, юриб келиб, “Бир-иккита яхши вазият бўлди, симуляция ишлатмоқчи эдим! Лекин, бир қарасам, сен ёнимда турган экансан, шунинг учун ҳам мен таваккал қилмадим!” деди. Кулиб, гаплашганлигимизни интернетда суратлари ҳам тарқалди. Дўстона муносабатда биринчи таймни якунладик. Агар олдиндан буни ўрганган бўлсангиз, бу ўйин вақтида сизга ёрдам бериши мумкин! Чунки, ҳакамга катта тезликда, 1-2 см да контакт бўлдими, йўқми, тегдими, тегмадими, буни кўриш, жуда ҳам қийин! Лекин, мана шундай йўл билан унинг олдини олса бўлади! Аммо, ҳар битта вазиятга симуляция деб қарашингиз ҳам керак эмас! Баъзида чиндан ҳам, ўйинчилар йиқилади, ҳолат содир бўлади.
Даврон Файзиев: - Жаҳон чемпионатини ҳам тугатиб олдингиз. Энди олдинда Осиё миқёсидаги ўйинлар бор, Ўзбекистон Чемпионати ўйинлари бор. Кўпчилик, Жаҳон чемипонатида босим катта, деб ўйлайди. Лекин, менимча, Ўзбекистон Чемпионатидаги босим ҳам ундан кам бўлмаса керак, деб ўйлайман. Ҳакам сифатида, мана шу икки Чемпионатда ҳакамликнинг плюс ва минуслари ҳақида, ижобий томонларини солиштириб берсангиз.
Равшан Эрматов: - Ҳақиқатдан ҳам, ҳозирда ўзимизнинг Миллий Чемпионатимиз ҳам қизиқарли паллага кирган. Кечагина Бухорода ўйин бошқардик. Бу ўйин ҳақиқатдан ҳам, жуда жанговар руҳда ўтди! Ҳар икки жамоа ҳам, майдонда фақат ғалаба учун ҳаракат қилишди! Ҳар иккиси ҳам ўйинга жуда пухта тайёргарлик кўришган экан! Ёқимли сюрприз бўлганлиги эса, Улуғбек Бақоев, Қозоғистондан қайтиб келиб, Бухорода ҳозир ўз иштирокини давом эттиряпти. Шу ёшда бўлишига қарамасдан, яна буни устига озгина микрожароҳати ҳам борлигига ҳам қарамай, майдонга чиқиб, ўзининг ҳақиқий лидерлик хусусиятларини кўрсата олди. Бутун жамоани руҳлантириб, ҳаттоки ғалаба голини ҳам киритди. Бу ўйин ҳақиқатдан ҳам 90 минут жанговар руҳда ўтди! Бундай ўйин кам бўлади! Бизда ҳам шундай ўйинлар бор! Бундай ўйинларда нафақат футболчилар, балки ҳакамлар ҳам тобланади! Чунки, вазият кўп! Ҳамма вазият ҳам, оқ-қора бўлавермайди, баъзилари “кулранг” ҳам бўлади. Яъни, баъзи вазиятлар шунчалик тушунарсиз бўладики, у ерда ҳакам ўз тажрибасидан, ўша атмосферани яхши ҳис қила олиши билан қарор чиқариши керак бўлади! Бу ўйинда шундай вазиятлар ҳам кўп бўлди! Сиз айтган мавзуга қайтсак, Жаҳон чемпионатини тугатдик, Осиёда ҳам нуфузли мусобақалар давом этяпти. Биз Осиё чемпионлар лигасида Ярим финал, жавоб учрашувига йўлланма олдик. Бу Бирлашган Араб Амирлигида “Ал-Айн” билан Саудия Арабистонидан “Ал-Ҳилол” клуби учрашишади. Жуда ҳам кучли жамоалар! Жуда ҳам кучли легионерларни ўз жамоасига жалб қилган! Бу ўйинга жуда пухта тайёргарлик кўриш керак! Бундан олдин ҳам ўйинларимиз бор!
Даврон Файзиев: - Эшитишимиз бўйича, Сизга Россия ва Озарбайжон терма жамоалари ўртасидаги ўртоқлик ўйинида ҳам ишлаш таклиф тушган. Таклиф кимдан чиқди? Бу ўйинга қандай тайёргарлик кўряпсиз?
Равшан Эрматов: - Бундан бир ой аввал Россия Футбол Иттифоқидан қўнғироқ қилиб, 3 сентябрда расмий ўйинларимиз борми, йўқми, режа қандай, деб мурожаат қилишди. Биз ўз календаримизга қараб, 3 сентябрь куни бўш эканлигини, ҳамда уларнинг таклифини қабул қила олишимизни билдирдик. Футбол Федурациясига расмий хат билан чиқишди. Таклифни қабул қилиб, Мустақиллик байрамимиздан сўнг, шу ўртоқлик учрашувини ўтказишга учиб кетамиз.
Даврон Файзиев: - Футболда энг босим остида ишлайдиган бу Ҳакам бўлса керак. Чунки, барибир битта жамоа ютади, биттаси ютқазади. Ютқазган жамоа мухлислари томонидан барибир ҳакамга эътирозлар бўлади. Чунки, 90 дақиқа ичида минглаб вазиятлар бўлади. Ҳакамлар ҳам барибир инсон. Мана шундай босимлар ва турли хил ҳолатлардан кейин сиз, қандай қилиб, ўзингизни хотиржам ҳолатга келтирасиз? Яъни, тинчланасиз?
Равшан Эрматов: - Авваламбор, ўша сиз айтган ҳолатларга тушмасликка ҳаракат қилиш керак! Бугунги кунда мухлислар ҳам худди футбол мутахассисларидек фикрлашяпти, қонун-қоидаларни ҳам яхши ўзлаштиришган. Улар фақат битта жамоанинг фанати ҳам эмас, улар умуман футбол ишқибози. Мен ҳам ўз фаолиятимда футболга шундай ёндошаман, мухлислар учун қизиқарли бўлган футболни футболчилар, мураббийлар ва ҳакамлар майдонда кўрсатиб беришлари керак. Баъзи тушунарсиз вазиятларда футбол учун, футбол янада қизиқарли бўлиши учун қарор чиқариш керак. Футбол қоидаларидан ташқари, футболнинг руҳи ҳам бор! Чунки, футбол қонун-қоидаларида ёзилган, футболнинг руҳини, атмосферасини ҳакам жуда ҳам нозик ҳис қилиши керак! Агар шундай вазиятларда ҳакам тўғри қарор қабул қилса, мухлислар ҳам уни тўғри қабул қилишади. Иккинчидан, албатта, агар ҳакам ҳаммага ёқаман, деб ҳаракат қилса, у ҳакам ўз ишини яхши қилмаётган бўлади. Чунки, барибир футбол қонун-қоидаларидан четга чиқиб кетмаслик керак! Ҳаммаси, ўша қонун-қоидалар доирасида бўлиши керак ва бугунги кундаги ҳакам ҳақиқий руҳшунос, руҳан тетик инсон бўлиши керак. Ташқи муҳитдан ўзини ҳимоялаш билиши керак! Ҳакам майдонда қандайдир ҳалақит қилиши мумкин бўлган ҳолатлардан ўзини ҳимоялантира олиши керак! Шунда ўйинни яхши бошқариб, ўз ишини яхши бажариши мумкин!
Саидолимхон Турдибоев: - Менинг саволим футболдан сал ташқарироқда! Одатда инсонлар фарзандига яхши ният билан, ўзлари ҳурмат қилган инсонлар, хонандалар, кино актёрлари, спортчиларни исмларини қўйишади. Ҳозирги кунда эса, ўғил болаларга кўпроқ Равшан исмини қўйишаётган экан. Албатта, Жаҳон чемпионатларидаги иштирокингиздан ташқари, умуман, бир неча йилдан буён сиз Йил қаҳрамонлари қаторидан ўрин олиб келмоқдасиз. Айнан сизга ҳавас қилиб, фарзандларига Равшан исмини қўётганлари сизга қандай туйғуларни бахш этади? Иккинчи саволим, кўпчилик Европалик ҳакамларни, ҳакамликдан ташқари, яна бир ўзининг касби ҳам бор. Масалан, стаматолог, юрист ва шу каби... Сиз эса, иқтисодчисиз. Мана шу иккинчи мутахассислигингиз бўйича, расмий иш фаолияти олиб борганмисиз?
Равшан Эрматов: - Биринчи саволингизга келсак, бу албатта, жуда ҳам ёқимли! Албатта, ҳар бир инсон, комил бўлиши учун, қўлидан келган ҳаракатларни амалга оширади. Кейинчалик инсон ютуқларга, муваффақиятларга эришади. Кўпинча кўрамиз, баъзи инсонлар шу ютуқларга, муваффақиятларга эришгандан кейин, ўзига бўлган талабчанликни сусайтиради. Инсонларга бўлган муносабатини ва ўзидаги кўп нарсаларни ўзгартириб юборади. Бу ҳолат менга жуда ҳам тушунарсиз. Нега, инсон қандайдир ютуқларга эришгач, ўзгариши керак? Лекин, мен ўзимга бўлган талабчанлигимни доим юқори ушлаб туришга ҳаракат қиламан. Инсон қанчалик катта ютуқларга эришган сари, шунчалик ибрат бўлишга ҳаракат қилиши ва ўзини ҳеч қачон истисно, деб ҳисобламаслиги керак! Қонун-қоидалардан истисноман, деган хаёлга ҳам бориши керак эмас, агар шундай фикрга келса, унда ўша куниёқ спорт тили билан айтганда ҳар томонлама, жуда ҳам катта мағлубиятга учраши мумкин. Инсон доим, ҳар томонлама, ҳаммага намуна бўлиш керак. Футболда ҳам, майдон ичида ва ташқарисида ҳам. Иккинчи саволингизга келсак, FIFA номзод ҳакам қилиб танлаб олганда, номзод ҳакамлар билан шартнома тузади. 3 йил давомида сиз борингизни FIFA га бағишлашингиз керак! Масалан, бир ойнинг 15-20 куни биз ташқарида бўламиз, семинарлар, тайёргарлик дегандек... Қарабсизки, иккинчи мутахассислигингизга жиддий ёндоша олмайсиз. Битта ишни мукаммал қилиш тўғри, деб ҳисоблайман! Битта касбни эгаллаб, уни мукаммал даражага олиб чиқишни мақсад қилганмиз. Бугунги кунда профессинал Ҳакам сифатида FIFA билан шартномамиз бор, бошқа ишга вақт ҳам йўқ!
Саидолимхон Турдибоев: - Сиз бахтли инсонсиз. Негаки, инсонни ота-онасига раҳмат олиб келиши катта бахт! Бугунги кунда 30 миллионли Ўзбекистон аҳолиси сизга раҳмат айтмоқда. Нафақат, Ўзбекистон, балки Жаҳонда сиз бошқарган ўйин мухлислари ҳам сизга раҳмат айтишган бўлишса, ажаб эмас. Одатда, ҳамма Ватанни нимадир билан изоҳлайди. Сизда-чи, Ватан, деганда хаёлингизга биринчи бўлиб, нима келади?
Равшан Эрматов: - Бу саволингизга сал кенгроқ жавоб бермоқчиман. Ҳар бир инсоннинг юрагида Ватанпарварлик бўлмаса, у ўзи фаолият юритаётган касбида ҳеч қачон яхши натижаларга эриша олмайди! Илк бор, Жаҳон чемпионатига номзод бўлиб, Швейцарияга семинарга чақиришганида, у ерда жуда пухта тайёргарлик қилиб, семинарда боримизни бериб, ҳаракат қилаётган вақтимизда, бир инструктор, биринчи марта кўриб турганига чақириб, мендан “қаердансан?” деб сўради. “Ўзбекистонданман!” десам, яна “Қаердан?” деди. “Ўзбекистондан! Марказий Осиёда жойлашган, исмим Равшан!” дедим. У эса, “сен ўзингни жуда ўққа-чўққа уравермагин, Жаҳон чемпионатига фақат футболи жуда ривожланган давлатлар ҳакамлари боради! Сен шунчаки тажрибангни ошириб боравер!” деган. Биласизми, бу ҳар бир инсонга руҳан зарба бўлиши мумкин! Лекин, бугунги кунда мен ўша инсонга раҳмат айтаман! Чунки, ўша инсоннинг ўша сўзлари орқали, мен янада кучлироқ бўлдим ва менда кучли истак пайдо бўлдики, биз албатта, Жаҳон чемпионатининг йўлланмасини қўлга киритамиз, Ватанимиз номини албатта Жаҳон чемпионатлари тарихида кўрсатамиз, Ватанимиз байроғи албатта, Жаҳон чемпионатида кўтарилади, мадҳиямиз янграйди! Ватан, деган сўзни шунчаки гапириб бўлмайди! Бу сўз юракдан чиқади! Орзуйимиз амалга ошиб, очилиш ўйинига чиқиб келаётганимизда, байроғимизни Жаҳон чемпионатидаги очилиш ўйинида, тепада турганини кўрганимизда, биздан бахтиёр инсон йўқ эди! Кўзимиздан дув-дув ёш чиқарди! Чунки, ўша орзуйимизга етишган эдик! Бу оддий сўзлар эмас! Шу қийинчиликлардан ўтиб, Ватанимиз номини шу ерда жаранглаб чиқишига эриша олганимиз, бизни бахтиёр қилган! У ерда мени “Равшан Эрматов” деб эмас, “Ўзбекистонлик ҳакам” деб билишади. Мана шу сўз, мен учун жуда катта ғурур! Фахрланиш!
Fattohhon.com:- Хорижий юртларда кўп бўласиз. Ватан соғинчини қанчалик кучли ҳис қиласиз?
Равшан Эрматов: - Очиғини айтганда дунёнинг жуда кўп мамлакатларида бўлдик, лекин Ўзбекистондан яхши мамлакат, ўзбек халқидан яхши халқни дунёда кўрганим йўқ! Бу сўзларни Ватанпарвар инсон бўлганим учун гапирмаяпман. Рост гапни айтяпман! Чунки, Ўзбекистондек танимаган инсонини ҳам, ака-ука, опа-сингил, деб чақирадиган мамлакат, халқ дунёда йўқ! Шунчалик илиқлик ва яқинлик бор, бизда! Танимаймиз, аммо, ака ёки ука, деб чақирамиз! Бундай халқ дунёда йўқ! Бирор жойга чиққанимизда, Ватанга қачон қайтишимизни кун санаб кутамиз! Ўзбекистонга самолёт қўнгандан кейин трапдан чиқиб, бир марта тўйиб ўз ҳавомиздан нафас олганимиз, энг бахтли сониялар ҳисобланади!
Даврон Файзиев: - Швейцария иштирокидаги ўйинни эсга олдим. Эсингизда бўлса, охирги дақиқаларда Швейцария терма жамоаси ўйинчисига нисбатан қўполлик ишлатилган эди. Майдон марказида, лекин тўпни олдинга етказиб беришга улгурган футболчи йиқилаётганлигига қарамасдан, сиз ҳуштак чалмадингиз, ўйин давом этди. Ойдинлик киритиб ўтсангиз, бир-икки дақиқада чиқарилган қарор, нимага таяндингиз? Қандай хаёллар келди? Чунки, Ҳакамлик борасида гапирадиган бўлсак, бу Жаҳон чемпионатида энг нозик дақиқалардан бири сифатида эсимизда қолди.
Равшан Эрматов: - Боя айтганимдек, оқ-қора вазиятлар, тушунарсиз вазиятлар бўлади. Бундай вазиятда, ҳакам ўз тажрибасига, футболни тушунчаси ва фойдасига қарор чиқариши керак! Футбол яна ҳам қизиқарли бўлишига қарор чиқариши керак! Ўшанда озгина шошмасдан қараганимда, у ўйинчи йиқилиб, туришга ҳам улгурди ва шунда мен ўйинни давом эттиришга қарор қилдим. Шу ҳужум гол билан якун топди! Бундай вазиятларда ўзингиз ҳам хурсанд бўлиб кетасиз, чунки сиз чиқарган қарор орқали миллионлаб инсонларга хурсандчилик бахш этасиз! Мана шу хурсандчилик ўзингизга ҳам, қандайдир роҳат бағишлайди!
Акмал Мирзо:- Футболчиларнинг майдонда ҳакамларга билдирадиган эътирози, ўзи йиқилмаган, лекин қайсидир жамоадошининг тарафини олиб, шундай бир актёрлик маҳоратини кўрсатадики, томошабинда гўёки ҳакам мана шу жойда аниқ хато қилди, деган хулоса бўлиши мумкин. Футболчиларнинг эътирозлари сизга қандай таъсир қилади?
Равшан Эрматов: - Боя айтганимдек, ҳар бир ўйинга чиқишдан олдин ўйинчиларни яхшилаб ўрганамиз! Кимдан нима кутишни биламиз. Шундай ўйинчилар бўладики, улар ҳар бир вазиятда, ҳакам билан тортишиб, баҳслашгиси келаверади! Футбол қонун-қоидаларида, ҳакам билан тортишган футболчи сариқ карточка олиши керак, деб ёзиб ҳам қўйилган. Аммо, сиз ҳар бир тортишган ўйинчига сариқ карточка, кейингисига қизил карточка бераверадиган бўлсангиз, унда ўйин якунида, майдонда ёрдамчи ҳакамлар билан бирга бир ўзингиз қолишингиз мумкин! Авваламбор, футбол бу эмоция, эҳтирослар ўйини! Эҳтирослар фақат мухлисларда, мураббийлардагина эмас, ҳакамларда ҳам бор. Аммо, майдонда энг бошини совуқ ушлаб туриши керак бўлган инсон ҳам, ҳакам ҳисобланади! Ўзим ҳам футболчилик вақтим, ҳакамлар билан тортишардим. Адолатсиз қарор бўлиб қолди, деб ўйлаган вақтим, тортишаверардим. Шунинг учун ҳам, футболчиларни яхши тушунган ҳолда, карточкалар билан эмас, қандайдир сўзлар билан мурожаат қилишга ҳаракат қиламан! Лекин, қарор қабул қилдимми уни ўзгартирмайман! Аммо, қўполликка берилса, агрессия ишлатса, албатта сариқ карточка, қизил карточка берилади. Лекин, айнан эҳтироснинг ўзигина бўладиган бўлса, ҳакам руҳшунос ҳам бўлиб, 2 оғиз гап билан уни тинчлантириб қўйиши керак. Мен айнан шу йўлни тутишга ҳаракат қиламан.
Акмал Мирзо:- Миржалол Қосимов бошчилигидаги Ўзбекистон Миллий терма жамоаси ҳақидаги фикрингизни билмоқчи эдик. Ҳозирда ёшартирилаётган Ўзбекистон Миллий терма жамоаси ҳақида!
Равшан Эрматов: - Ўзингиз айтиб ўтдингиз, терма жамоамиз анча ёшартириляпти ва ёшларга ўзларини кўрсатишга катта имконият бериляпти! Олдинда 4 ойдан кейин Австралияда январь ойида Осиё чемпионати бошланади. Бунга Федерациямиз томонидан учун жуда кўп ўртоқлик учрашувлари белгиланган. Жамоани шакллантириш учун вақт бор! Бугунги кунда Ўзбекистоннинг энг кўзга кўринган, яхши футболчилари бу терма жамоага жалб этилишган. Жамоа ғалаба қозонса, футболчилар ғалаба қозонади, ютқазса, мураббий ютқазади, дейишади. Лекин, мен бу гапга қўшилмайман, чунки буни тўғри гап, деб ҳисобламайман! Футболчиларда ҳам, мураббийларда ҳам адашиш бўлиши мумкин. Аммо, футболчилар терма жамоа учун майдонга чиқиши, биринчи ўринда катта шараф! Бутун халқ “бугун терма жамоамиз ғалаба қозонсин!” деб, уларга кўз тикиб туради. Бу нарсани ҳис қилиш керак! Агар ҳис қилмаса, ҳеч қачон борини бериб ўйнай олмайди! Миллат учун, Ватан учун майдонга чиққанида, ҳақиқатдан “жанг” қилиш керак! Ортингизда қўллаб турган мухлисларнинг руҳини кўтариш, ишончини оқлаш учун майдонда борини бериб, ҳаракат қилиш керак! Агар айнан ана шундай руҳда футбол ўйнамаса, дунёнинг энг яхши мураббийларини олиб келиб қўйишса ҳам, натижага эришиб бўлмайди. Футболни майдонда, футболчилар ўйнайди! Улар айнан мана шундай руҳда майдонга чиқишлари керак! Ишонаманки, Миржалол ака, айнан мана шундай руҳни футболчиларимизга сингдира олади! Футболчиларимизнинг ҳам юрагида айнан мана шундай ҳислар бор! Чунки, буни миллионлаб мухлислар орзу қилишяпти! Осиё чемпионатида қатнашиб, Жаҳон чемпионатига чиқиш, бу футболчиларнинг ҳам, мухлисларнинг ҳам орзуси, десам адашмайман! Ишонаманки, 2018 йилда Жаҳон чемпионатида жамоамиз албатта қатнашади, деган умиддаман!
Саидолимхон Турдибоев: - Сиз фаолиятингиз давомида, жуда ҳам кўплаб халқаро ҳакамлар билан суҳбатларда бўласиз, дўстона муносабатдасиз! Улар билан ўзаро суҳбатлашганда, қайси терма жамоани энг кўп тортишадиган, деб айтишадими? Ёки қайси терма жамоанинг ўйинини бошқаришни унчалик ҳоҳлашмайди?
Равшан Эрматов: - Бундай ҳоллар бўлади. Худди ҳакамлар ичида юргандек савол бердингиз. Биринчи марта бундай ҳолат Африкада бўлиб ўтган Жаҳон чемпионатида бўлган эди! Германия-Аргентина! Чорак финалда бир-бирига рўбарў келган ва бу икки жамоанинг ўзига яраша тарихи бор! Германия – Аргентина доим бир-бири билан асабийлашган ҳолда футбол ўйнашади. Ўшанда ҳакамлар орасида, ҳаттоки, энг яхши ва энг тажрибали ҳакамлар орасида ҳам, чорак финал учрашувлари аниқлангандан кейин, “шу ўйинга биз тушмасак эди” деган гаплар тарқалди. Чунки, бу ўйиннинг осон ўтмаслиги ҳаммага маълум эди! Охир-оқибат бу ўйинга бизни тайинлашган. Ўйин яхши, интизом билан якунланган. Германия жамоаси ғалаба қозонган! Ўшанда ҳакамлар орасида шундай гаплар бўлган эди. Ҳакамлар ўзи одатда Жанубий Америка жамоаларига ўйинга тушишни ҳам унчалик ҳоҳлашмайди. Чунки, бу жамоалар ўйинчилари қизиққон бўлишади ва ҳакамлар билан тортишаверадилар. Бизга ҳаттоки тавсиялар бериладики, назорат қилинглар, йўлини топинглар, фақат сариқ карточка билан чегараланманг, дейишади. Сиз ҳам, ўша ўйинчиларни назоратда ушлаб тура олишингиз керак. Бу борада ҳар бир ҳакамни ўзига хос усуллари бўлса керак. Ҳаттоки, Жанубий Америкалик ҳакамларнинг ўзлари ҳам, ўзлари шу муҳитда ўсиб улғайган бўлишса ҳам, ўзлари ҳам баъзида уларнинг ўйини бошқаришни ҳоҳлашмайди.
Саидолимхон Турдибоев: - Сизнинг услубингиз, табассумингизми?
Равшан Эрматов: - Бу вазиятга қараб! Агар бир ўйинчи қизишиб турганини кўрсангиз, сиз ҳам унга қизишиб жавоб берсангиз, бу катта муаммога айланиб кетиши мумкин! Бизни ўз ўзбекона маданиятимиз бор! Ҳеч қачон ёмонликка ёмонлик билан жавоб бермаймиз! Футболчи ҳам важоҳатидан тушади, шунда ўртада бир дўстона руҳ ҳам пайдо бўлади. Бундан кейин ўша ўйинчиларда шундай агрессияни кўрмайсиз! Қайтанга ҳурмат билан ўйин давом эттирилади! Менимча, бу тўғри йўл, деб ўйлайман.
Даврон Файзиев: - Массимо Бузакка (Massimo Busacca) бугунги кунда FIFA Ҳакамлари етакчиси, Жаҳон чемпионати тугагач, балки расман, балки оғзаки, сиз ва сизнинг жамоангиз билан, қандай муносабатда хайрлашди?
Равшан Эрматов: - У билан анча йиллардан бери танишмиз! Дўстона муносабатдамиз! У бизнинг жамоамизга катта ишонч билан қарайди! У ҳаммага ҳам ишонч билдиравермайди! Бу ишончни қўлга киритишнинг ўзи йиллаб меҳнат, катта-катта ўйинларни бошқариш, демак. Унинг ўзи, финалга номзод эканлигимизни, менга айтиб ўтганди. Чорак финалдан олдин, “Равшан бугун шундай ўйинки, шундан яхши ўтсанг, ундан ҳам каттароқ, энг катта ўйинга номзод бўлишинг мумкин” деган фикрларни билдирган. Бу ишончнинг ўзи жуда катта нарса, деб ҳисоблайман! У билан хайрлашаётганда ҳам, бизни табриклаб, “сиз ҳам финалга лойиқ эдингиз, лекин кейинги Жаҳон чемпионатларида имконият бор! Бўшашмасдан, ишлашни тўхтатманглар!” деган маслаҳатлар билан хайрлашдик. У бу Жаҳон чемпионатида жуда яхши натижалар кўрсатганимизга миннатдорчилик билдириб, хайрлашилди.
Дастур якунида Акмал Мирзо, Равшан Эрматов билан ҳали яна кўп суҳбатлар қилинишини, 2018 йил Жаҳон чемпионатидан сўнг, “Равшан Эрматов финални бошқарди, Ўзбекистон Миллий Терма жамоаси ҳам чорак финалга келди” каби яхши хушхабарлар айтиш насиб қилишини ният қилиб, тилак билдирди.
Дастур якунида Акмал Мирзо Ўзбекистон Футбол Федерациясига, хусусан Санжарбек Ризаевга, “Чой устида” дастурини кўтаринки руҳда ўтиши учун шароит яратиб берганликлари учун “Орият доно” радиоси раҳбариятига, Байрамона дастур меҳмони 4 карра Осиёнинг энг яхши ҳаками, футбол бўйича жаҳон чемпионатлари тарихида рекордчи, “Эл-юрт ҳурмати” ордени соҳиби, Ўзбекистон ифтихори Равшан Эрматовга, дастур меҳмонларига, ҳамда сайтимизга миннатдорчилик билдириб ўтди.
Дастур ўз ниҳоясига етгач Равшан Эрматовга, Акмал Мирзо “Орият доно”нинг махсус футболкасини тақдим этди!
Биз ҳам “Чой устида” дастурига таклиф учун, дастур муаллифи, радиобошловчи журналист Акмал Мирзога,
ҳамда “Орият доно” радиоси раҳбариятига алоҳида миннатдорчилик билдирамиз.
Фотолар учун Шерзод Холмуродовга алоҳида ташаккур
